راز منار جنبان فاش شد

 

 

براي نخستين بار يك فيزيكدانان و كارشناس زلزله ايراني توانست دليل ارتعاشات منار جنبان اصفهان را با انجام آزمايش هاي ديناميكي بررسي كند.

 

 

حميد شاهين پور،سرپرست كميته پژوهشي انجمن فناوري هاي بومي ايران كه به اختلالات اخير در نوسانات دو منار اصفهان پي برد تصميم گرفت علت ارتعاشات بنا را با فرمول هاي ديناميكي پيدا كند.

 

پژوهش شاهين پور با تمام فرمول هاي پيچيده و آزمايشگاهي اش تنها در پي رسيدن به اين نتيجه است.«هنگامي كه دو نخ مشابه را به طول مساوي و انتهاي نخ ها به يك نخ افقي ببنديد دو آونگ كاملا مشابه حاصل مي شود.اگر يكي از وزنه هاي به نوسان در آيد يكي ديگر از وزنه ها هم شروع به نوسان مي كند.

 

اگر يكي از نخها بلندتر شود در صورت نوسان يكي،وزنه ديگر دچار نوسان نمي شود.حال اگر وزن يكي با ديگري متفاوت باشد باز هم نوسان يكي منجر به اختلال در نوسان ديگري مي شود.بنابر اين مي توان ارتعاش يك مناره به مناره هاي بعدي هم منتقل شود.»

 

پيش از شاهين پور افرادي ديگري هم درباره منار جنبان كار كرده اند اما تا كنون كسي،كار آزمايشگاهي روي اين بنا انجام نداده اند.

 

در كشورهاي عراق و عربستان هم منار جنبان هاي زيادي وجود دارد.شاهين پور تمام منارجنبان هاي ساخته شده در دنيا را متعلق به فرهنگ ايراني اسلامي مي داند.

 

جالب است بدانيد منار جنبان هاي دنيا در يك دوره زماني سي ساله دوره تيموريان ساخته شده اند.

 

 

 

 

 

منار جنبان

 

 

 

در سر راه اصفهان به نجف آباد قريه اي است كه آن را كارلادان مي گويند.امروز اين روستا جزئي از شهر اصفهان به شمار مي رود.در اين قريه بنائي وجود دارد كه مزار يكي از صلحا و زهّاد مشهور قرن هشتم هجري به نام عمو عبدالله كارلاداني است.

 

تاريخي كه بر فراز سنگ عمو عبدالله نوشته شده و سال 716 هجري را نشان مي دهد مبين اين نكته است كه اين عارف بزرگ در زمان سلطان (محمد خدابنده) ايلخان مسلمان مي زيسته است ايوان منارجنبان يكي از آثار تك ايواني دوران ايلخاني است اما برخي از محققين عقيده دارند كه مناره ها بعداً به ايوان مزبور افزوده شده است.

 

چيزي که اين بناي کوچک را که عرضش نه متر و طول هر مناره‌اش هفده متر است را معروف کرده‌است تکان خوردن آن است.يعني با تکان دادن يکي از مناره ها مناره ديگر و کل ساختمان نيز تکان مي خورد.

 

ايوان بنا به سبک مغول ساخته شده است ولي شکل مناره ها نشان مي‌دهد که آنها را اواخر دوره صفويه به ايوان اضافه کرده اند.

 

دليل حرکت اين بنا تا مدت‌ها براي دانشمندان سوال بوده ‌است.بسياري هنوز هم مي گويند هيچ دليل منطقي اي براي اين حرکت وجود ندارد اما چيزي که مهم است،اين است که منارجنبان در دنيا تنها بنايي نيست که اين طوري حرکت مي کند.در عراق  و عربستان هم چنين بناهايي يافت مي شود.به هر حال منطقي ترين علتي که براي تکان خوردن مناره ها مي تواند وجود داشته باشد،پديده فيزيکي تشديد يا دوپلر است..

 

چون مناره‌ها سبک و کاملاً مشابه هستند،تکان خوردن يکي روي ديگري اثر مي گذارد.

 

بسياري از معماران و مهندسان درباره جنبش مناره ها به اظهار نظر فني و مهندسي پرداخته اند اما برخي نيز مي گويند هيچ دليل منطقي براي تحرك مناره ها ارائه نشده است.جهانگرداني كه به نقاط مختلف دنيا سفر كرده اند در مشاهدات خود مناره هائي را معرفي كرده اند كه در نقاط ديگر جهان همين خصوصيت را داشته اند.

 

اما قدر مسلم اينكه منارجنبان اصفهان وجه تمايزي با ساير مناره هاي متحرك دارد و آن اين است كه گذشته از حركت مناره ها ساير قسمت هاي بنا نيز حركت مي كند.ارتفاع ايوان مقبره عمو عبدالله از سطح زمين بقعه 10 متر و ارتفاع هريك از دو مناره 7/5 متر است.

 

 

 

 

 

در اين ايوان مزار عمو عبدالله قرار دارد و راه صعود به بام و مناره ها نيز به وسيله درگاه كوچكي است كه با پلكاني مارپيچ به بام مربوط مي شود.